پوکی استخوان (استئوپروز) چیست و چگونه به وجود می آید؟
فرایند استخوانسازی بدن از دوران جنینی شروع میشود و تقریباً در 30 سالگی در مستحکمترین حالت خود قرار میگیرد. البته فرایند اصلی استخوانسازی در زنان تا 18 سالگی و در مردان تا 22 سالگی به پایان می رسد. اما در پارهای از استخوانها ممکن است به زمان بیشتری نیاز باشد. اما تراکم استخوانی در نهایت، همان طور که در بالا ذکر شد در سی سالگی به اوج خود میرسد. از این سن به بعد، تراکم استخوانی شروع به کاهش می کند. در سنین بالا خطر پوکی استخوان بسیار بیشتر است، به ویژه در نزد زنان و پس از دوران یائسگی.
علائم پوکی استخوان
پوکی استخوان در ابتدا علائم خاصی ندارد و فرد متوجه آن نمیشود. اما ممکن است به هنگام سقوط به زمین یا وارد آمدن ضربهای ناگهانی به بدن، درکمال تعجب متوجه بشویم که استخوانمان به سادگی دچار شکستگی شده است. گاه ممکن است کار با درد در ستون فقرات، به ویژه در ناحیهی کمر شروع بشود. زمانی که وزنمان به شدت کاهش مییابد، عضلات چندان قدرت تحمل وزن بدن را ندارند و مهرهها دچار تغییرات ساختاری شده (تغییرات دژنراتیو مهرهها) و باعث انتشار درد میشوند. در واقع شکستگیهای مهرههای ستون فقرات در اثر فشار بدن (compressed) یکی از نشانههای پوکی استخوان است. گاه این پوکی آنچنان است که ما با یک عطسهی محکم دچار شکستگی حتی انفجاری مهرهها میشویم. مهرههای کمری، گردن رانی و مچ دست از آسیبپذیرترین نقاط بدن است که با افزایش پوکی استخوان در خطر شکستگی قرار میگیرند.
علامت دیگر پوکی استخوان تغییر دستگاه اسکلتی ما در بزرگسالی است (تغییرات پوسچرال یا وضعیتی بدن). انحرافات پوسچرال بدن، ممکن است منجر به کوتاهی قد، افزایش کیفوز و لودوز بدن، اسکلیوز یا پای تحلیل رفتن تراکم استخوان در سنین بالا، یک فرایند طبیعی است، اما این به خودیخود، به معنای پوکی استخوان نیست. تحلیل رفتن تراکم استخوانی در مراحل اولیهی خود وارد فاز استئو پنی شده (پوکی استخوان خفیف)و با تشدید آن به استئو پروز تبدیل میشود. حدود 80 درصد زنان پس از دوران یائسگی دچار پوکی استخوان می شوند.
علاوه بر مساله سن، عواملی هم چون: دیابت نوع 1، تغییرات هورمونی بدن، آرتریت روماتوئید و بیماریهای التهابی روده، مصرف سیگار، کم تحرکی، مصرف داروهای کورتیکواستروئیدی و ضد التهابی، رژیم غذایی کم کلسیم و کم ویتامین D، مصرف زیاد مشروبات الکلی و بالاخره کم خوری یا پرخوری عصبی نیز در به وجود آمدن پوکی استخوان موثر میباشند.
چه کنیم که بر پوکی استخوان غلبه کنیم؟
سادهترین راهکار، تغییر شیوهی زندگی و داشتن تحرک بیشتر و ورزش (به ویژه راهپیمایی)، مصرف غذاهای پر کلسیم و ویتامین D3 مثل شیر و لبنیات، و استفاده از مکملهای دارویی حاوی کلسیم و ویتامین D3 می باشد.
1 در مورد “پوکی استخوان یا استئوپروز”
عالی بود
ممنون